Alle gemeenten zijn verplicht om een zestal kengetallen op te nemen. Deze kengetallen geven een beeld van de financiële situatie van de gemeente. Normen voor deze kengetallen zijn er niet omdat ze in hun onderlinge samenhang moeten worden bekeken en een uitvloeisel zijn van het door een gemeente gevoerde beleid. Hieronder volgt een korte uitleg over de kengetallen
De zes kengetallen zijn:
- structurele exploitatieruimte
- Solvabiliteitsratio
- Netto schuldquote
- Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
- Grondexploitatie
- Belastingcapaciteit
De kengetallen worden hierna kort beschreven. Vervolgens worden uitkomsten getoond van de score op de ken getallen. En tot slot wordt aangegeven hoe de score in onderlinge samenhang wordt beoordeeld.
Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
Solvabiliteit excl. doorleningen
De solvabiliteit wordt beïnvloed door de aangetrokken leningen die direct zijn doorgeleend aan derden. Zonder deze doorleningen is de omvang van de balans kleiner en het aandeel eigen vermogen op de balans procentueel groter.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger dit percentage is, hoe gunstiger dit is voor de financiële weerbaarheid.
Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen (totaal aan gemeentelijke baten).
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
In de correctie wordt de het totaal van de door de gemeente verstrekte geldleningen buiten beschouwing gelaten.
Grondexploitatie
Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de bouwgrond zich verhoudt tot de totale baten. De boekwaarden van de voorraden grond moet worden terugverdiend bij de verkoop. Naarmate deze inkomsten verder in de toekomst liggen brengt dit meer rentekosten en risico's met zich mee.
Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht in hoe de belastingdruk van de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Het getal 101 betekent dat de gemeentelijke belastingdruk in 2025 van € 1.002 hoger ligt dan het landelijk gemiddelde van 2024, zijnde € 994 (= 100%). Dit betreft de totale woonlasten van een meerpersoonshuishouden met een eigen woning.
Omschrijving | Rekening | Begroting | Begroting | Meerjarenbegroting | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
a | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
Structurele exploitatieruimte | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 |
Solvabiliteitsratio | 19 | 15 | 16 | 15 | 15 | 15 |
Solvabiliteit excl doorleningen | 23,5 | 19,5 | 20,3 | 19 | 18,5 | 18,5 |
Netto schuldquote | 80 | 87 | 84 | 91 | 100 | 103 |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 51 | 50 | 50 | 57 | 65 | 68 |
Grondexploitatie | 3 | 3 | 4 | 3 | 2 | 0 |
Belastingcapaciteit | 97 | 96 | 97 | 97 | 97 | 97 |
*) De belastingcapaciteit wordt m.i.v. 2024 afgezet tegen het gemiddelde in hetzelfde jaar. | ||||||
Omschrijving | a | Cat. A | Cat. B | a | Cat. C | Den Helder |
|---|---|---|---|---|---|---|
Structurele exploitatieruimte | > | 0% | 0% | < | 0% | 0% |
Solvabiliteitsratio | > | 50% | 20-50% | < | 20% | 16% |
Netto schuldquote | < | 90% | 90-130% | > | 130% | 76% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | < | 90% | 90-130% | > | 130% | 52% |
Grondexploitatie | < | 20% | 20-35% | > | 35% | 4% |
Belastingcapaciteit | < | 95% | 95-105% | > | 105% | 97% |
Op de site Findo kan voor de gemeente de totale ontwikkeling en vergelijking met andere gemeenten worden gevolgd.
De kengetallen in samenhang bezien
De provincie hanteert een signaleringssysteem waarin getoetst wordt binnen welke bandbreedte de waarde van een kengetal zich bevindt.
Den Helder heeft een extra kengetal opgenomen: de solvabiliteitsratio gecorrigeerd voor doorleningen. De doorleningen zijn de aan derde verstrekte leningen waarvoor Den Helder zelf langlopende leningen heeft moeten aantrekken. Zowel de solvabiliteit als de schuldquote zijn hierdoor sterk afwijkend.
De structurele begrotingsruimte is in de begroting 2026 0%. In de meerjarenraming neemt de ruimte toe omdat er geen volledige invulling is gegeven aan de financiële mogelijkheden. De keuze voor de invulling wordt gemaakt in de volgende bestuursperiode.
De solvabiliteit krijgt ruim aandacht. De solvabiliteit wordt mede beïnvloed daar de door de doorgeleende geldleningen en onderliggend de situatie waarin Den Helder jaarlijks ongeveer factor 3 investeert ten opzichte van het bedrag aan afschrijvingen. De activa nemen in omvang toe en dat wordt gefinancierd met nieuwe geldleningen en een afname van liquide middelen.
Als de solvabiliteit wordt gecorrigeerd voor de door de gemeente verstrekte geldleningen geeft dit een ander andere score. De score van 16% in de begroting 2026 is na correctie 20,3%. Deze correctie doet verder niets af aan het feit dat de solvabiliteit daalt als gevolg van de geraamde investeringen waarvoor extra moet worden geleend. Deze extra leningen passen binnen de structurele begrotingsruimte waarbij rekening is gehouden met de huidige tarieven op de geldmarkt.
Met de gemeenteraad is afgesproken dat bij raadsvoorstellen aaprt wordt ingegaan op de ontwikkeling van de solvabiliteit.
Zowel de netto schuldquote als de gecorrigeerde schuldquote blijven ruim onder de signaal waarde van 90%. De netto schuldquote zal de komende jaren gaan stijgen als gevolg van de omvangrijke investeringen naar ruim 100%.Als kader geldt dat de structurele last van investeringen, de afschrijvingen en de rentelast door toegenomen schuld, structureel in de begroting zijn ingepast. Daarmee is de gecorrigeerde netto schuldquote het kengetal waaraan wordt getoetst. Ook de gecorrigeerde netto schuldquote stijgt maar blijft nog binnen de signaalwaarde A, dus kleiner dan 90%.
De belastingcapaciteit laat zien dat Den Helder onder het gemiddelde zit. Dit betekent dat het OZB tarief van Den Helder voor de woningen lager is dan het gemiddelde in Nederland. In de woonlasten van inwoners tellen ook andere heffingen mee. Voor de andere heffingen geldt dat een 100% kostendekkend tarief wordt gehanteerd. De hoogte van het belastingtarief wordt niet direct in verband gebracht met de aandachtspunten in de kengetallen.